Angst voor afwijzing. Ook wel angst om niet goed genoeg te zijn. Het is een bekend thema voor veel mensen met eetstoornissen. Wellicht ook voor jou. Vaak zie je bij mensen met eetstoornissen dat zij perfectionistisch zijn. Ze willen alles goed doen, het perfecte plaatje nastreven. Ze gaan extreem hun best doen, willen hoge cijfers op school halen en leggen de lat hoog. Vaak wordt gezegd: ‘ik ben een perfectionist’. Maar dat ben je niet zomaar geworden. Dit heeft een achtergrond. Omdat het zo’n belangrijk onderdeel is van heling, wil ik je meer inzicht geven in de achtergrond van de angst voor afwijzing.
Primaire angst
Angst voor afwijzing nestelt zich al op heel jonge leeftijd in ons systeem. Allemaal hebben we dingen meegemaakt die voor ons als klein kindje te moeilijk waren om te verwerken. Een gevoel van afgewezen worden kennen we denk ik allemaal wel. Niet willen worden afgewezen is een heel primair gevoel. Waarom? Omdat een baby het niet zou overleven als het zich bewust wordt van het gevoel van afwijzing. Een baby is immers nog helemaal afhankelijk van anderen. Een gevoel van afwijzing is iets wat we meenemen naar ons volwassen leven. Bij ieder mens uit zich dit anders. De een gaat bijvoorbeeld extra zijn best doen op school om maar liefde en erkenning te krijgen. Als klein meisje was dit mijn manier om te overleven. Ik was het brave meisje en mocht vooral van mezelf geen fouten maken. Dan kon ik immers ook niet worden afgewezen.
We zijn bang voor datgene wat al gebeurd is
Angst voor afwijzing kan je behoorlijk belemmeren. Hartkloppingen, een hoge ademhaling, verstijven, niet naar een feestje durven gaan, angst om te eten, te praten in het openbaar en dergelijke zijn allemaal angsten die gaan over het verleden. Ja,…dat klinkt gek he. Misschien denk je nu: ja maar ik voel de angst toch nu?… toch heeft angst voor afwijzing vaak weinig te maken met het hier en nu. Het zegt alles over de angst die we in onze kindertijd hebben opgelopen. We zijn bang voor dat wat al gebeurd is. Bang om weer het gevoel te krijgen dat we worden afgewezen door iemand.
Angst voor afwijzing kun je herkennen aan een slecht gevoel over jezelf. Gedachten als ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘zij is leuker dan ik ben’, ‘ik ben te dik’ of ‘ik ben niets waard’ zijn voorbeelden van deze primaire angst. Zoals ik al zei heeft dit alles te maken met een gevoel uit het verleden. In deze blog wil ik je 3 tips geven die mij helpen om te gaan met dit gevoel. Ik zeg hiermee absoluut niet dat je angst voor afwijzing direct weg is. Dit vraagt echt tijd. Iets wat op jonge leeftijd is ontstaan en wat je al jarenlang voelt en doet, is niet in één keer weg.
1. Erkennen
De eerste stap is dat je kunt (h)erkennen dat je te maken hebt met een angst uit het verleden. De nare gedachten in je hoofd, die jou vertellen dat je het niet waard bent of dat je niet goed genoeg bent, zijn niet de waarheid. Ze zijn een spiegel van angsten die je ooit hebt gevoeld. Eigenlijk is het een waarschuwingssysteem vanuit je brein: “zo van hé dit gaan we niet weer meemaken, ik ga je alvast beschermen”. Door immers te denken dat je niet goed genoeg bent, bescherm je je alvast voor de pijn die je zou kunnen gaan voelen als je weer wordt afgewezen. Begrijp je hoe dit werkt?
Vanuit je angstige bril kan het lijken alsof deze gedachten nooit meer weggaan. Alsof ze bij je horen en nooit verdwijnen. Dit is niet waar. Nu je weet dat het te maken heeft met een ervaring uit het verleden, kun je bedenken dat je niet hoeft te handelen naar de gedachte. Het is slechts een gedachte. Het nare gevoel gaat weer weg.
2. Blijf in contact
Als je bang bent voor afwijzing, is het een menselijke reactie om je terug te trekken. Je wilt immers niet weer worden afgewezen dus ga je maar niet meer naar dat ene feestje, durf je bepaalde mensen niet meer onder ogen te komen of niet voor een groep te presenteren. Maar als je jezelf terugtrekt gebeurt er juist datgene wat je niet wilt: Je gaat je eenzaam voelen. Een vergelijkbaar gevoel als je afgewezen voelen. Dat is nou net wat je niet wilt. Belangrijk is om in contact te blijven met de mensen om je heen. Hoe moeilijk en eng dat soms ook lijkt.
3. Onderzoek samen met een therapeut je angst
Vaak worden we overspoeld door onze angst. Hierdoor kun je niet meer helder nadenken, je slaapt bijvoorbeeld slecht en piekert veel. Vaak lukt het dan niet om uit de cirkel van angstgedachten- en gevoelens te komen. En dat is enorm zonde. Een therapeut kan je helpen inzicht te geven in je kindstukken, de angst te doorvoelen en verwerken. En nieuwe manieren ontwikkelen om het gevoel van afwijzing de baas te worden. Zoals ik al zei komt dit gevoel van afwijzing uit je jeugd. Het is daarom belangrijk om hier samen met een therapeut naar te kijken.
Mocht je na het lezen van deze blog nog vragen hebben over dit onderwerp of wil je hier eens met mij over praten, dan kan dit. Neem dan gerust contact met me op. In een coachsessie kunnen we samen kijken naar jouw angsten. Blijf er vooral niet in je eentje mee lopen.
