De laatste tijd houd ik me veel bezig met emoties en het effect hiervan op ons lichaam. Emoties hebben mijns inziens namelijk een behoorlijk effect op ons als mens. Wat ik vaak zie is dat er bij ziekte of in herstel, vooral gekeken wordt naar factoren als voeding, slaap en beweging. En ja, zeker zijn dit belangrijke factoren voor onze gezondheid. Maar één cruciale factor in ziekte en herstel wordt vaak vergeten. Namelijk ‘de rol van emoties’. Chris Kresser, een wereldberoemde expert in geneeskunde, de voedingsleer Paleo en spirituele gezondheid, stelt dat emotionele factoren soms zelfs belangrijker zijn dan lichamelijke aspecten. Hiermee zegt hij iets heel belangrijks.
In één van zijn podcasts kreeg Chris Kresser de volgende vraag:
‘Is het mogelijk dat je emotionele bagage – zoals ontwikkelingen in je kindertijd en heftige gebeurtenissen in je leven – een oorzaak vormt voor het ontwikkelen van ziektes?’
Zijn antwoord was ‘ja’.
In deze blog ga ik in op het stuk ‘emoties en ziekte’ en hoe dit dan precies zit.
Oeroude theorie
De grote invloed van emoties op onze gezondheid is niet iets wat ikzelf heb bedacht. Ik heb het wel aan den lijve ondervonden. Het is een oeroude theorie. Al duizenden jaren wordt in de Chinese gezondheidsleer uitgegaan van een verbinding tussen onze organen en bepaalde emoties. En ook in de wetenschap is al bewezen dat bij bepaalde emoties bepaalde neurotransmitters overmatig worden aangemaakt. Een overmaat van het ene orgaan kan leiden tot tekorten op andere plaatsen in het lichaam. Ter verduidelijking geef ik een aantal voorbeelden van emoties en de verbinding met onze organen.
Onze lever, gal en boosheid
Als je boosheid niet uit, slaat dit naar binnen toe. De frustratie wordt opgeslagen in het lichaam. Dit kan een oorzaak zijn bij het ontstaan van depressies. Het is niet gezond om je emoties in te slikken. Op langere termijn krijg je daar echt lichamelijke klachten door. Denk eens aan de uitspraak bij boosheid en frustratie: ‘je gal spuwen’ en ‘iets op je lever hebben’. Ze zijn er niet voor niets! Ze zeggen belangrijke dingen over onze emoties en de invloed hiervan op onze gezondheid.
Bij eetstoornissen zie je vaak dat mensen hun emoties lange tijd (soms zelfs jaren) inslikken. Mensen met boulimia en/of BED (Binge Eating Disorder) hebben regelmatig eetbuien doordat ze hun emoties letterlijk ‘opvreten’. Mensen met anorexia slikken de boosheid juist vaak niet meer. Zij trappen op de rem. Je kunt de eetstoornis zien als signaal naar de buitenwereld. Zo van hé, dit wat er nu allemaal gebeurt ‘slik ik niet meer’. Dit klinkt misschien hard, maar vaak zit er een hoop frustratie, boosheid en emotie onder de eetbuien en het uithongeren verschuilt. Het is raadzaam hiermee aan de slag te gaan samen met een therapeut.
2) Dikke darm en gevoel van onveiligheid
De dikke darm wordt in verband gebracht met een gevoel van onveiligheid. Als kind had ik veel last van obstipatie (verstopping). Dit wordt emotioneel in verband gebracht met ‘het willen vasthouden van het oude’. Daar kan ik me wel in vinden. Als ik bijvoorbeeld ergens ging logeren of op vakantie ging en dus een onbekende situatie tegemoet ging, kreeg ik extreme verstopping met klysma’s tot gevolg. Onze darmen worden ook wel ’the second brain’ genoemd. In onze darmen worden allerlei stoffen aangemaakt die ook in onze hersenen te vinden zijn, zoals serotonine en melatonine. Hieruit kan je al wel opmaken wat voor invloed van depressies, eetstoornissen, angst en andere emoties op onze darmen heeft. Ik zie dan ook een verband tussen emoties en allerlei allergieën en ziektes (Prikkelbaar Darm Syndroom, ziekte van Crohn etc.). Maar om hier echt een uitgebreide visie op te geven, moet ik zelf ook nog meer onderzoek verrichten.
3) De blaas, nieren en angst
Het is wel bekend dat onze bijnieren een belangrijke rol spelen in de aanmaak van stresshormonen, adrenaline en cortisol. Te veel stress kan leiden tot uitputting van de bijnieren. Je kent vast wel de uitspraak ‘ik doe het in mijn broek van angst’. Die uitdrukking is er niet voor niets. Angst put immers de nierenergie uit, waardoor je vaker naar de wc moet. Ook rugklachten kunnen het gevolg zijn van langdurige stress. De theorie is dat er, wanneer er te veel van een bepaalde emotie gevoeld wordt, er schade toegebracht wordt aan het bijbehorende orgaan. In onze westerse maatschappij is stress een veel voorkomend probleem. Hierbij zorgen emoties als bezorgdheid, verdriet, boosheid, angst en frustratie voor allerlei lichamelijke klachten. Burn-out, depressies en ook eetstoornissen zijn uitingen van een disbalans in het lichaam. Ook hier zie ik een duidelijk verband tussen emoties en de invloed hiervan op onze gezondheid.
Waarom is dit dan nog zo onbekend?
Mijn eigen trauma’s en emoties verbond ik vroeger echt niet aan mijn lichamelijke klachten. Het is voor veel mensen nog heel onbekend om dit met elkaar in verband te brengen. En ook bij de dokter, in ziekenhuizen of een GGZ-instelling, wordt vaak niet gesproken over de invloed van emoties op ons lichaam. Waarom? Ik denk omdat de invloed van voeding, beweging en slapen veel makkelijker te onderzoeken en te veranderen is. Het is makkelijker daarop de focus te leggen dan naar gedrag, emoties en psychologische factoren te kijken. Helaas, want juist die factoren zijn zo ontzettend belangrijk in de oorzaak van veel ziektes en klachten.
Kunnen emoties ervoor zorgen dat iemand ziek wordt?
Ik denk van wel. Ik licht dit toe aan de hand van een voorbeeld (dit is géén persoonlijk voorbeeld) Stel: je hebt vroeger iets afschuwelijks meegemaakt. Je vader sloeg jou toen je klein was. Je werd bang voor je vader en bent je daarom gaan aanpassen binnen het gezin. De overlevingsstand was jouw veilige haven, om zoveel mogelijk de boosheid van je vader tegen jou en anderen te beperken. Je emoties kon je niet uiten, want dan werd je vader boos. Wat gebeurt er? Een kind gaat de emoties die er zijn opslaan in het lichaam. Het kind weet er immers geen raad mee, durft geen emoties als verdriet, angst of boosheid te uiten. Op latere leeftijd krijgt dit kind last van piekeren en het ervaart veel stress in het lichaam. Een gespannen nek en schoudergebied voelt dit kind dagelijks en eigenlijk voelt ze ook dat ze op ontploffen staat. Diep vanbinnen is ze woest, maar ze uit het niet. Een eetstoornis en depressie zijn het gevolg.
De link tussen een eetstoornis (of een andere stoornis of ziekte) en emoties wordt nog vaak niet gezien door ouders, hulpverleners of de persoon zelf. Maar emoties zijn wel degelijk in staat om veranderingen in het lichaam te veroorzaken. Zo zie je in bovenstaand voorbeeld dat emoties als boosheid en angst zich opslaan in het lichaam en zich uiten als gespannen spieren, een verhoogde hartslag, piekeren etc. Als iemand continu dezelfde emotie in het lichaam ervaart, kan dit leiden tot allerlei ziektes en gezondheidsproblemen. Immers de emoties en gevoelens in het lichaam slaan zich in het lichaam op wanneer ze nergens een uitweg hebben.
Mijn visie kan verschillen met de jouwe
Deze blog is gebaseerd op mijn visie. Mijn visie op kinderlijk trauma, opgeslagen emoties en de gezondheidsrisico’s hiervan op latere leeftijd. Mijn visie is mijn visie en jij mag hier anders over denken. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt al dat de hormoonproductie van een nog ongeboren kind de rest van zijn leven beïnvloedt kan worden door traumatische en/of zeer emotionele ervaringen van de moeder. De wetenschap benoemt dit niet direct als verstoorde emotie of een trauma in het lichaam. Ik kijk er wel op die manier naar: dat een emotionele, traumatische gebeurtenis levenslang impact op je kan hebben, mits je hier zelf mee aan de slag gaat en jezelf kunt helen.
Misschien zet ik je met deze blog aan het denken. Misschien krijg je een nieuwe kijk op emoties en lichamelijke klachten. Of misschien raak je er juist door geïrriteerd. Dat kan allemaal. Ik ben in ieder geval benieuwd wat dit verhaal met jou doet.
Ik zou het leuk vinden om in een comment te lezen wat dit verhaal met jou doet en wat jouw visie is op dit brede en interessante onderwerp.
Zeer interessant en waar een groot onderbelicht stuk bij artsen en hulpverleners! Moet meer studie naar komen!